η Αστρολογία είναι τόσο παλιά, όσο είναι τα άστρα και ο
άνθρωπος. Δεν πρόκειται για μια υπερβολική διατύπωση, αλλά από τον ορισμό της
και μόνο, η «βασιλική τέχνη των άστρων» και το αντικείμενο της μελέτης της, δεν
παρέχει τη δυνατότητα του προσδιορισμού της ιστορικής αρχής της, αφού αυτή
χάνεται στο μακρινό παρελθόν.
Η ιστορία της αστρολογίας και τα σύμβολα των ζωδίων
Μπορεί λοιπόν η αρχή αυτή να έγινε τη στιγμή που το
ανθρώπινο μάτι αντίκρισε για πρώτη φορά τον έναστρο ουρανό και προσπάθησε να
κατανοήσει τα μυστήρια του σύμπαντος. Τα ιστορικά στοιχεία μαρτυρούν ότι πρώτοι
οι Βαβυλώνιοι «εντρύφησαν» στα μυστήρια αυτά, γύρω στο 3.000 π.Χ. Σε κείμενα
που αναφέρονται σε εκείνη την περίοδο, γίνεται αναφορά στους τότε γνωστούς
αστερισμούς, τον Ταύρο, τους Διδύμους το Λέοντα, το Σκορπιό και τους Ιχθύς. Οι
Βαβυλώνιοι συσχέτισαν τους θεούς τους με πλανήτες, δίνοντας το όνομα του
σημαντικότερου θεού τους, του Μαρδούκ, στον πλανήτη Δία. Μάλιστα, το πρώτο
«ωροσκόπιο» αποδίδεται σε αυτούς και φέρει την ημερομηνία 410 π.Χ. Οι Αιγύπτιοι
δανείστηκαν πληροφορίες από τους Βαβυλώνιους και με τις αστρολογικές τους
παρατηρήσεις, κατάφεραν να προβλέπουν τις περιόδους της ευεργετικής πλημμύρας
του Νείλου.
Αν και ο γράφων, επηρεασμένος ίσως από το συλλογικό
ασυνείδητο, πιστεύει ότι η ιστορική αρχή της αστρολογίας αποτελεί καθαρά
ελληνική υπόθεση, εν τούτοις σύμφωνα με την διασωθείσα τραυματισμένη ιστορία,
πρώτος «αστρολόγος» στην Ελληνική Ιστορία θεωρείται ο Ησίοδος, στα έργα του
οποίου «Θεογονία» και «Αστρονομία» (750-650 π.Χ,) βρίσκουμε αποσπάσματα μόνο
για τη μυθολογία των ζωδίων, αλλά και ένα καζαμία με ευνοϊκές και μη ημέρες. Ο
Εύδοξος τον 4ο αιώνα π.Χ. κάνει αναφορές σε ορισμένα ζώδια και πλανήτες
και ο Άρατος έναν αιώνα αργότερα καταγράφει περισσότερα στα «Φαινόμενα» του.
Από τότε έχουν περάσει δεκάδες αιώνες, η Αστρολογία
διώχτηκε, αμφισβητήθηκε, αλλά συνεχίζει να αποτελεί ένα μυστήριο, μια τέχνη,
μια τεχνική που ζει, κεντρίζει το ενδιαφέρον και εξελίσσεται συνεχώς. Από τα
βάθη της ιστορίας μέχρι τις πρόσφατες ανακαλύψεις του Ποσειδώνα και του
Πλούτωνα (1846 και 1930 αντίστοιχα) οι συμβολισμοί των ζωδίων αποτελούν ένα πιο
όμορφα κομμάτια που συνθέτουν το «πάζλ» του μυστικού των ουρανών. Αν
αναλογισθούμε ότι οι Αστρολόγοι περιμένουν την ανακάλυψη δύο ακόμη πλανητών για
να συμπληρωθεί σωστά ο ζωδιακός κύκλος, η αναζήτηση της αστρολογικής γνώσης,
γίνεται ακόμη πιο συναρπαστική, αφού επιβεβαιώνει το ρηθέν «Δεν είναι το
σήμερα, ούτε το χθες που ζούμε, αλλά το πάντα!»
Τα σύμβολα των ζωδίων και η αποκωδικοποίησή τους
ΚΡΙΟΣ: το κριάρι
Το κριάρι είναι η πολιορκητική μηχανή μέσα στο χρόνο.
Πρόκειται για την αρχέγονη δύναμη που δίνει στον πρώτο σπόρο την βλάστηση, την
πρώτη ανάσα ζωής μετά το χειμώνα.
Οι Βαβυλώνιοι αποκαλούσαν τον Κριό Γκαμ, που σημαίνει
γιαταγάνι και θεωρούσαν ότι προστάτευε τη χώρα τους από τα κακά πνεύματα και
τις φυσικές καταστροφές. Για τους Αιγύπτιους ο Κριός συνδεόταν άμεσα με την
ανακουφιστική υπερχείλιση του Νείλου, που ερχόταν όταν ο ανέτειλε ο Σείριος και
ο Κριός βρισκόταν στο ζενίθ του. Σύμφωνα με ένα αιγυπτιακό μύθο, όταν ο
Διόνυσος έφτασε στην άνυδρο Αφρική ένα ιπτάμενο κριάρι του έδειξε το δρόμο για
τις πηγές του Νείλου και ο θεός για να το ευχαριστήσει το τοποθέτησε ανάμεσα
στα άστρα. Σε εκείνο το σημείο οι Αιγύπτιοι έκτισαν ένα ναό προς τιμή του
Άμμωνα Δία που απεικονιζόταν με κέρατα κριαριού. Το μαντείο του Άμμωνα Δία ήταν
υποστηρικτής της άποψης ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν γιος του Άμμωνα. Ο Μέγας
Έλληνας στρατηλάτης απεικονίζεται σε νόμισμα του 300 π.Χ. ως Άμμωνας με κέρατα
Κριαριού!
Ο Κριός στην Ελλάδα έχει πολύ πιο παλαιά ιστορία από εκείνη
της Αιγύπτου. Εξάλλου τα πιο σημαντικά τοπωνύμια της Αιγύπτου «κρύβουν» Ελληνική
μυθιστορία: Ασουάν= (ανάποδα) Νάουσα! Πορτ Σάιδ= Δίας! Σουέζ= Ζεύς!
Ο ελληνικός Κριός αναφέρεται στην ιστορία του χρυσόμαλλου
κριαριού που έστειλε η Νεφέλη για να φυγαδεύσει τα παιδιά της, τον Φρίξο και
την Έλλη στην Κολχίδα, όταν το μαντείο των Δελφών δωροδοκημένο από τον πατέρα
τους Αθάμαντα και τη δεύτερη γυναίκα του Ινώ, είπε ότι τα παιδιά θα πρέπει να
θυσιαστούν για να καρπίσει η γη. Η συνέχεια είναι γνωστή, με τον Ιάσωνα και την
Αργοναυτική εκστρατεία, που για πολλούς ερευνητές σημαίνει έναν αρχαίο πόλεμο
των άστρων.
Κυβερνήτης-πλανήτης του ζωδίου ο Άρης, (Mars στα λατινικά) o
θεός του πολέμου, έδωσε το όνομά του στην Τρίτη των Λατίνων (Mars-dies) των
Γάλλων (Mardi) των Ιταλών (Martedi) και όλων των λατινογενών γλωσσών. Στα
αγγλικά, ο αστερισμός του Κριού ονομάζεται Aries. O Μάρτιος έχει μείνει στη
γλώσσα μας να μας θυμίζει το μήνα που Ήλιος ξεκινά το πέρασμα του στον Κριό,
όπως και το πρόσταγμα για το εμβατήριο, την παρέλαση (εμπρός, μαρς!). Μπορεί η
Τρίτη να μην έγινε ποτέ μέρα του Άρη στη γλώσσα μας, ωστόσο η πολεμική ιαχή του
Οκτώβρη του ’40 δεν υπολείπεται από το ίδιο το όνομα του θεού του πολέμου: Αέρα
(Άρη)!
Το ιδεόγραμμα του Κριού υποδηλώνει τα κέρατα του
κριαριού, αλλά και τα γεννητικά όργανα.
ΤΑΥΡΟΣ: ο ταύρος
Την άνθηση του πρώτου σπόρου που έδωσε ο Κριός ακολουθεί η
καρποφορία, η αφθονία και κατ’ επέκταση το χρήμα, που αντιπροσωπεύεται από το
ζώδιο του Ταύρου. Απόδειξη; Το νόμισμα των δύο ευρώ που απεικονίζει τον Ταύρο
να απαγάγει την Ευρώ-πη, έναν ταύρο που δεν είναι άλλος από το μεταμορφωμένο
Δία, το θεό της αφθονίας και της επέκτασης σε μια από τις αιώνιες ερωτικές του
περιπέτειες! Δεν είναι τυχαίο ότι κυβερνήτης πλανήτης του Ταύρου στην
παραδοσιακή αστρολογία είναι η Αφροδίτη του έρωτα, (γονιμοποίηση-καρποφορία-συγκομιδή)
αλλά και των απολαύσεων που προσφέρει το χρήμα. Ημέρα του ζωδίου η Παρασκευή
(Venus-dies), Vendredi κατά τα Γαλλικά, Venerdi Ιταλιστί, με το γράμμα V να
πρωταγωνιστεί σε όλες τις λέξεις και τα λήμματα που αναφέρονται στη λατινική
ονομασία της Αφροδίτης (vendre, vender=το ρήμα πουλώ, αλλά και ventre η
κοιλιά).
Οι Υάδες, μια ομάδα από πέντε αστέρια που σχηματίζουν στον
ουρανό την κεφαλή του Ταύρου, έχουν το σχήμα του «V» ενώ στον αυχένα του
αστερισμού του Ταύρου συναντάμε τις πολυτραγουδισμένες Πλειάδες. Η λέξη
πλειάδες σημαίνει περιστέρια και αναφέρεται στα περιστέρια εκείνα που έφερναν
αμβροσία στον Δία όταν ήταν μωρό και η Ρέα τον έκρυβε από τον Κρόνο, ενώ η
κατσίκα Αμάλθεια πρόσφερε στο θεό το γάλα της. Για το λόγο αυτό η Αμάλθεια
απέκτησε ένα κέρατο που είχε πάντα τροφή, ένα κέρας αφθονίας. Ο Αλδεβαράν, το
ξεχωριστό κοκκινωπό αστέρι των Υάδων ήταν γνωστός σαν «Λαμπαδίας» στους
αρχαίους προγόνους μας, οι οποίοι το ονόμαζαν επίσης και «Νότιο οφθαλμό του
Ταύρου». Φυσικά ο Ταύρος σαν σύμβολο της αφθονίας που αντιστοιχεί στην περίοδο
Απρίλιος-Μάιος συνδέεται άμεσα με και με τη θυσία του ταύρου, για τον
εξευμενισμό των θεών και την καρποφορία της γης.
Στο φοινικικό αλφάβητο συναντάμε και το ιδεόγραμμα του
Ταύρου, υιοθετημένο από την σύγχρονη αστρολογία. Πρόκειται για το γράμμα
άλεφ, που σημαίνει βόδι, και είναι ο πρόγονος του δικού μας άλφα.
ΔΙΔΥΜΟΙ: οι δίδυμοι
Στους Διδύμους συναντάμε για πρώτη φορά στο ζωδιακό κύκλο
την έννοια της δυαδικότητας και όλα όσα συνδέονται με αυτή. Τα καλό και το
κακό, την ημέρα με τη νύχτα, τη ζωή και το θάνατο. Στην παραδοσιακή αστρολογία
αναφέρεται ότι οι Σουμέριοι ήταν εκείνοι που διέκριναν δίδυμα στον ουρανό,
ωστόσο τα πρώτα γνωστά δίδυμα (αλλά από άλλο πατέρα-δυαδικότητα) είναι ο
Κάστορας και ο Πολυδεύκης, οι Διόσκουροι ή κούροι (αγόρια) του Δία. Σύμφωνα με
τη μυθιστορία μόνο ο Πολυδεύκης ήταν γιος του Δία από τη Λήδα, ενώ ο Κάστορας
ήταν παιδί της Λήδας και του Τυνδάρεω. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Πολυδεύκης
σαν γεννημένος αθάνατος, λάμπει πολύ πιο έντονα στον έναστρο ουρανό από τον
θνητό αδελφό του Κάστορα. Τα δύο αδέλφια διακρίθηκαν για τις επιδόσεις τους
στην ιππασία και σε αυτούς αποδίδεται η εφεύρεση του άρματος. Ουσιαστικά, το
άρμα των Διόσκουρων αποτελεί, εκτός από την αγωνιστική ή την πολεμική του μορφή
το πρώτο συγκοινωνιακό μέσο, και υποδηλώνει την επικοινωνία, βασικό
χαρακτηριστικό του ζωδίου των Διδύμων. Ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης ήρθαν σε
διαμάχη με τα ξαδέλφια τους Ίδα και Λυγκέα, για γυναικοδουλειές και για το
μοίρασμα γης. Στη διάρκεια της μάχης οι Διόσκουροι κρύφτηκαν πίσω από ένα
δένδρο, όμως ο Λυγκέας που είχε παντοδύναμη όραση διέκρινε τον Κάστορα και τον
σκότωσε με το δόρυ του. Ο αθάνατος Πολυδεύκης, άριστος πυγμάχος θανάτωσε με τα
χέρια του τα ξαδέλφια του και στη συνέχεια μοιράστηκε την αθανασία με τον
αδελφό του με τον όρο να μπορούν να ζουν σε εναλλασσόμενες ημέρες (και πάλι η
δυαδικότητα, ζωή σε μονά-ζυγά!). Ο Πολυδεύκης νίκησε και τον σκληρό Άμυκο, που
κυβερνούσε στους Βεβρύκους, ένα λαό που προσπάθησε να εμποδίσει τους Αργοναύτες
στο ταξίδι τους για την επιστροφή του χρυσόμαλλου δέρατος. Στην αρχαιότητα, οι
Ολυμπιακοί αγώνες γινόταν κάτω από την αιγίδα των Διόσκουρων.
Κυβερνήτης πλανήτης των Διδύμων, ο φτεροπόδαρος Ερμής χάρισε
το όνομά του στην Τετάρτη των Λατίνων (Mercurus-dies, Mercredi, Mercoledi).
Το ιδεόγραμμα των Διδύμων υποστηρίζει τη
δυαδικότητα του ζωδίου.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ: το καβούρι
Το πρώτο ζώδιο που ανήκει στο στοιχείο του νερού δεν θα
μπορούσε να συμβολίζεται από κάτι θαλασσινό, ή από την ίδια τη θάλασσα. Ο
αστερισμός του Καρκίνου αναφέρεται στους ρωμαίους συγγραφείς Οβίδιο και
Προπέρτιο σαν χταπόδι, ενώ ο Μπάρτσιος και ο Λουμπίνσκι (17ος αιώνας) τον
ονομάζουν αστακό. Αντίθετα, οι Σουμέριοι και οι Βαβυλώνιοι έβλεπαν στη θέση του
Καρκίνου μια χελώνα, ενώ οι Αιγύπτιοι τον Σκαραβαίο, το ιερό σκαθάρι που το
συνέδεαν με την αθανασία. Και αυτό γιατί το σκαθάρι γεννά τα αυγά του
εγκαταλείποντας τα μέσα σε μια φωλιά με άφθονο φαγητό και οι παρατηρητές
πίστευαν ότι τα σκαθάρια γεννώνται από μόνα τους, από το πουθενά. Το καβούρι,
που αποτελεί το σύμβολο του ζωδίου, είναι και αυτό ελληνική επινόηση. Λέγεται
ότι είναι ο κάβουρας που έστειλε η Ήρα για να επιτεθεί στον Ηρακλή στη μάχη που
έδωσε ο τελευταίος με την Λερναία Ύδρα. Για να τον ανταμείψει η Θεά, τον έκανε
αστέρι στον ουρανό, χαρίζοντας του την αθανασία. Σε όλες τις εκφάνσεις του, ο
Καρκίνος συνδέεται με το συναίσθημα, με το σπίτι, την οικογένεια, τις ρίζες
αλλά και με την αθανασία. Δεν τυχαίο το γεγονός ότι τόσο το καβούρι όσο και η
χελώνα κουβαλάνε μαζί τους …το σπίτι τους. Μάλιστα, το καβούρι που
οπισθοδρομεί, συμβολίζει την επιστροφή στις ρίζες, στις καταβολές. Ως αναφορά
στο θέμα της αθανασίας, σύμφωνα με τους χαλδαϊκούς αλλά και τους πλατωνικούς
φιλόσοφους ο αστερισμός του Καρκίνου αποτελεί το δρόμο που διαβαίνουν οι ψυχές
για να κατέβουν στη γη, ενώ ο πολικός Αιγόκερως είναι ο αγωγός των ψυχών που
επιστρέφουν στον ουρανό. Δεν είναι καθόλου τυχαία η φιλοσοφική αυτή προσέγγιση
αφού και οι σύγχρονοι ερευνητές τοποθετούν τον Σείριο, τον μεγαλύτερο απλανή
του αστερισμού Καρκίνου σαν τον τόπο που συνδέεται με τα μυστήρια της γήινης
και της μεταθανάτιας ζωής.
Η Σελήνη, παραδοσιακός κυβερνήτης του Καρκίνου έχει δώσει το
όνομά της στη Δευτέρα των Λατίνων, των λατινογενών γλωσσών και των Άγγλων:
(Lunes-dies, Lundi, Lunedi, Moon-day).
Το ιδεόγραμμα του Καρκίνου θυμίζει τα στήθη της
μητέρας γης, αλλά και τις δαγκάνες του καβουριού.
ΛΕΩΝ: το λιοντάρι
Σύμβολο δύναμης και εξουσίας, το λιοντάρι αποπνέει την
επιβλητικότητα, τη λάμψη και την υπερηφάνεια που ταιριάζει στον κυβερνήτη
πλανήτη του ζωδίου, τον ζωοδότη Ήλιο. Οι λαοί της Μεσοποταμίας είδαν στον
ουρανό ένα λιοντάρι και το απεικόνισαν στο γρύπα, ένα συνδυασμό ταύρου,
λιονταριού, σκορπιού και αετού, που θυμίζει πολύ και τη Χίμαιρα, το μυθικό
τέρας με την πύρινη ανάσα και τη μορφή κατσίκας και λιονταριού. Σε ένα κύπελλο
που χρονολογείται στο 3000 π.Χ. οι Σουμέριοι δίνουν την εικόνα ενός λιονταριού
που καταβροχθίζει έναν ταύρο, ο οποίος έχει ένα άστρο ανάμεσα στα μάτια του.
Πρόκειται για ένα «σημάδι» γνώσης της εναλλαγής των εποχών, ανάμεσα στην άνοιξη
και το καλοκαίρι που αποτυπώνεται με την υπεροχή του ενός ζώου ενάντια στο
άλλο. Η σφίγγα, το άγαλμα με το κεφάλι γυναίκας και σώμα λιονταριού, αποτελεί
άλλη μια ένδειξη του συνδυασμού των ζωδίων με τις εποχές του έτους. Στην
περίπτωση της Σφίγγας έχουμε να κάνουμε με τα ζώδιο του Λέοντος και της
Παρθένου που ακολουθεί. Στον αστερισμό του Λέοντα οι αρχαίοι μας πρόγονοι είδαν
το λιοντάρι της Νεμέας που σκότωσε ο Ηρακλής σε έναν από τους άθλους του. Ο
Διόνυσος, όπως και ο Ηρακλής εμφανίζεται συχνά να φορά το δέρμα του λιονταριού.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τον Σουμέριο ήρωα Γκιλγκαμές, ο οποίος κρατά στο
ένα χέρι το ρόπαλο και στο άλλο το λιοντάρι. Τόσο ο Γκιλγκαμές όσο και ο
Ηρακλής, διακρίθηκαν για τους άθλους τους, ωστόσο είχαν τραγικό τέλος: Ο πρώτος
από λέπρα και ο δεύτερος από τον χιτώνα του Νέσσου. Ουσιαστικά πρόκειται για
τις δύο μορφές του Ήλιου, που είναι ευεργετικός και ζωοδότης, μπορεί όμως να
αποδειχθεί και καταστροφικός. Τη διπλή αυτή υπόσταση του Ήλιου μας δίνει με
έναν καταπληκτικό τρόπο, ο μύθος του Φαέθοντα. Οι λατινογενείς γλώσσες,
απέδωσαν στην Κυριακή την ημέρα του Κυρίου, ωστόσο στα αγγλικά αυτή είναι
αφιερωμένη στον ήλιο (Sunday).
Το ιδεόγραμμα του Λέοντα , συνδυάζει την κεφαλή του
Λέοντα και τη χαίτη του.
ΠΑΡΘΕΝΟΣ: η παρθένος
Πρόκειται για την μοναδική γυναίκα του ζωδιακού. Σχετίζεται
με τη θεά Δήμητρα άλλα και την κόρη της Περσεφόνη και έχει διπλή σημασία. Από
τη μια πλευρά συμβολίζει την εποχή της σοδιάς που ξεκινά με την είσοδο του
Ήλιου στον αστερισμό της (Δήμητρα) και από την άλλη με το ταξίδι της ψυχής από
τη ζωή στο θάνατο και πάλι στη ζωή (Περσεφόνη). Οι μεσοποτάμιοι λαοί συνδέουν
την Παρθένο με τη Βαβυλώνια θεά Ιστάρ (στάρι) και οι Αιγύπτιοι με την Ίσιδα. Η
Παρθένος είναι σύμβολο της γονιμότητας και στις περισσότερες απεικονίσεις της
κρατά ένα στάχυ. Το πιο σημαντικό αστέρι του αστερισμού, είναι ο Στάχυς. Ο
αστερισμός της Παρθένου εντοπίζεται στον ουρανό δίπλα από εκείνο του πατέρα
της, του Ικάριου ή Βοώτη και ταυτίζεται με την Ηριγόνη, την ιστορία της οποίας
αφηγείται ο Ερατοσθένης ο Κυρήνειας. Σύμφωνα με αυτήν, ο Διόνυσος που
επισκέφθηκε τον πατέρα της Ηριγόνης, έμεινε ενθουσιασμένος από τη φιλοξενία και
χάρισε στην Ηριγόνη ένα παιδί που ονομάστηκε Στάφυλος. Στη γιορτή που
ακολούθησε, θυσιάστηκε ένας τράγος και το δέρμα του χρησιμοποιήθηκε για να
φτιαχτούν ασκιά για το κρασί. Ο Ερατοσθένης συνδέει εδώ με ένα καταπληκτικό
τρόπο την Παρθένο με την γένεση της τραγωδίας (ωδή τράγου) και τον πατέρα της
τραγωδίας, τον Διόνυσο. Ο ίδιος ο Ερατοσθένης γράφει ότι είδε σε αυτό τον αστερισμό
μια ομάδα ιερέων να χορεύει γύρω από ένα ασκί από δέρμα τράγου γεμάτο με κρασί.
Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι τα πρώτα θεατρικά έργα παίχτηκαν από ιερείς που
συμμετείχαν σε τελετουργίες με τη μορφή χορών προς τιμή των θεών. Η Παρθένος
είναι ο αστερισμός της Ιατρικής και των Ηθοποιών. Τα κοινό σημείο σε αυτόν το
φαινομενικά άσχετο συσχετισμό, θα τον συναντήσουμε στα αρχαία ασκληπιεία. Ένα
από τα πιο γνωστά, είναι η Επίδαυρος, όπου το θέατρο αποτελούσε την ψυχαγωγία
(αγωγή της ψυχής) μέσω των ηθο-ποιών που εκτελούσαν ένα συγκεκριμένο ιατρικό
έργο!
Το ιδεόγραμμα της Παρθένου αποτελείται από το
γράμμα mem του Φοινικικού αλφαβήτου μαζί με το σύμβολο του ψαριού .
ΖΥΓΟΣ: η ζυγαριά
Πρόκειται για το δεύτερο ζώδιο του αέρα που, όπως και το
πρώτο (Δίδυμοι) αποτελείται από δύο στοιχεία (δυαδικότητα), με τη διαφορά ότι
εδώ έχουμε να κάνουμε με δύο τάσια και με το μοναδικό άψυχο ζώδιο. Οι
Βαβυλώνιοι «ξεχώρισαν» μια ζυγαριά στη συγκεκριμένη περιοχή του ουρανού, ενώ οι
Άραβες έβλεπαν εκεί τη συνέχεια του αστερισμού του Σκορπιού, μια άποψη που είχε
υιοθετηθεί από τους αρχαίους προγόνους μας. Μόλις το 150 π.Χ. ο αστρονόμος
Ίππαρχος διέκρινε και κατέγραψε τον αστερισμό με το σημερινό όνομά του.
Μάλιστα, λέγεται ότι πρόκειται για τη ζυγαριά που κρατούσε η Αστραία, η θεά της
δικαιοσύνης -μια από τις απεικονίσεις της Παρθένου, που προηγείται στο ζωδιακό
κύκλο. Οι Αιγύπτιοι ταυτίζουν τον αστερισμό του Ζυγού με τη ζυγαριά που
κρατούσε το χέρι του ο θεός Όσιρις για να ζυγίζει τις τα καλά και τα κακά που
έχουν διαπράξει οι ψυχές των νεκρών και να αποφαίνεται για την τύχη τους στη
μετά θάνατο ζωή. Το ίδιο συμβαίνει και με τη ζυγαριά του ομηρικού Δία που
αποφασίζει για την τύχη ή τη μοίρα των θνητών. Βέβαια δεν πρόκειται για
σύμπτωση το γεγονός ότι με την είσοδο του ήλιου στο Ζυγό, έχουμε την αρχή του
φθινοπώρου και την φθινοπωρινή ισημερία, όταν η ημέρα και η νύχτα έχουν ακριβώς
την ίδια διάρκεια, όπως και την ίδια περίοδο, απέχουν οι θερμοκρασιακές
υπερβολές του καλοκαιριού με τους καύσωνες που συναντάμε στο πρώτο ζώδιο της
φωτιάς το Λέοντα, απέχουν όμως και τα πρώτα κρύα που «πιρουνιάζουν» και
συνδέονται συμβολικά με τα βέλη του Τοξότη. Μια ακόμη ελληνική απόδοση του
Ζυγού, αναφέρει ότι πρόκειται για το άρμα που έστειλε ο Πλούτωνας για να
κατεβάσει την Περσεφόνη στον κάτω κόσμο και να ξεκινήσει έτσι το ταξίδι του
Βόρειου Ημισφαιρίου της γης μέσα στον μακρύ χειμώνα! Πάντως, σημειολογικά, η
παρουσία του Ζυγού στον ουρανού, σημαίνει την απουσία του αγαθού της
δικαιοσύνης στη γη!
Το ιδεόγραμμα του Ζυγού αποτελεί την γραμμική
απεικόνιση της ζυγαριάς.
ΣΚΟΡΠΙΟΣ: ο σκορπιός
Η σταδιακή μείωση της δύναμης του ήλιου και κατά συνέπεια
του φωτός μετά την φθινοπωρινή ισημερία, αποτελεί την σημαντική αιτία που ο
αστερισμός του Σκορπιού ήταν για τους περισσότερους λαούς της αρχαιότητας
απειλή για τον ήλιο και για την ίδια τη ζωή. Σύμφωνα με την μυθιστορία, η πτώση
του άρματος του ήλιου που οδηγούσε ο Φαέθοντας, οφείλεται στην παρουσία ενός
Σκορπιού. Ο Σκορπιός τρόμαξε τα άλογα που τραβούσαν το άρμα του ήλιου, με
αποτέλεσμα ο άπειρος Φαέθοντας να χάσει τον έλεγχο και τα αφηνιασμένα άλογα να
παρασύρουν το άρμα πιο κοντά στη γη, καίγοντας πολλές περιοχές, προτού
συντριβεί στον ποταμό Ηριδανό, ο οποίος έχει το δικό του αστερισμό στον ουρανό.
Ο Σκορπιός συνδέεται και με την ιστορία του Ωρίωνα. Πρόκειται για το σκορπιό
που έστειλε η Άρτεμη για να σκοτώσει τον Ωρίωνα, αλλά και για του
ανθρωπόμορφους σκορπιούς που αντιμετώπισε ο Ωρίωνας στην αναζήτηση της
αθανασίας. Στην κλασσική παράδοση ο σκορπιός, όπως ο δράκος και το φίδι
αποτελούν σύμβολα του σκότους, ακόμα και του θανάτου. Προσπαθώντας να
υπερνικήσουν τα άγρια θηρία οι ήρωες της αρχαιότητας, όπως ο Ηρακλής, ο
Γκιλγκαμές, ο Οφιούχος, προσπαθούν να νικήσουν το θάνατο. Στην παραδοσιακή
αστρολογία ο Σκορπιός ταυτίζεται με τις έννοιες της ζωής και του θανάτου και
αντιστοιχεί στα γεννητικά όργανα,-εκεί που «κρύβεται» το μυστήριο της ζωής. Δεν
είναι τυχαίο το γεγονός ότι μέχρι το 1930 κυβερνήτης πλανήτης του ζωδίου
θεωρείτο ο Άρης, όμως με την ανακάλυψη του Πλούτωνα, η αστρολόγοι αποφάσισαν
ότι ο μυστηριώδης αυτός πλανήτης που εντοπίζεται στα «τάρταρα» του ηλιακού
συστήματος, ταιριάζει περισσότερο με τη «φύση» του Σκορπιού. Στην αρχαιότητα
φαίνεται ότι τον αστερισμό του Σκορπιού αποτελούσαν πολύ περισσότερα αστέρια
από ότι στη σύγχρονη εποχή και ο αστερισμός είχε μεγαλύτερο μέγεθος. Οι
Σουμέριοι έβλεπαν ανάμεσα στις δαγκάνες του ένα λυχνάρι ή ένα φάρο. Την περίοδο
της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας οι δαγκάνες έγιναν μικρότερες και δημιούργησαν τον
αστερισμό του Ζυγού (΄Ιππαρχος).
Το ιδεόγραμμα του Σκορπιού αποτελείται από μια
σύνθεση του φοινικικού γράμματος mem με την ουρά του σκορπιού.
ΤΟΞΟΤΗΣ: ο Κένταυρος
Το τρίτο από τα ζώδια της φωτιάς μετά τον Κριό και το
Λέοντα, έχει μια περίεργη δυαδικότητα. Αν και στην παραδοσιακή δυτική
Αστρολογία δεν ανήκει στα «διπλά» ζώδια, εντούτοις τόσο στο συμβολισμό του όσο
και σε άλλες παραμέτρους παρουσιάζει το διπλό στοιχείο. Στις περισσότερες
απεικονίσεις του ο Τοξότης εμφανίζεται σαν Κένταυρος οπλισμένος με τόξο και
βέλη. Ο πιο γνωστός από αυτούς, ο Χείρωνας είναι ο Δάσκαλος των θεών και των
ηρώων, ωστόσο είναι πολύ πιθανό να πρόκειται για τον Κρότο, τον γιό της
Ευφήμης, της τροφού των μουσών. Σύμφωνα με την μυθιστορία, στον Κρότο, που ήταν
καταπληκτικός ιππέας, ανήκει και η τιμή της εφεύρεσης του τόξου. Ο ίδιος ήταν
μεγάλος θαυμαστής των μουσών τις οποίες διασκέδαζε με τις επιδόσεις του στην
ιππασία και την τοξοβολία. Σε ανταμοιβή οι Μούσες ανύψωσαν τον Κρότο στα
ουράνια χαρίζοντας του την αθανασία και δίνοντας του την μορφή που του
ταίριαζε: Μισός άνθρωπος και μισός άλογο (δυαδικότητα), για τις επιδόσεις στου
στην ιππασία, τοξοβόλος, αλλά και με ουρά σατύρου, αφού διασκέδαζε τις μούσες
όπως έκαναν οι σάτυροι με τον Διόνυσο. Οι Σουμέριοι ταύτιζαν τον Τοξότη με την
Εσκιντού, την αγαπημένη του Γκιλγκαμές. Και εδώ διακρίνουμε την δυαδικότητα του
Κενταύρου αφού η Εσκιντού ενσωματώνει το κτήνος άνθρωπο που φέρεται με
πολιτισμένο τρόπο, σε αντίθεση με τον Γκιλγκαμές, τον άνθρωπο που
συμπεριφέρεται σαν ζώο. Κυβερνήτης πλανήτης του ζωδίου θεωρείται ο Δίας. Ο
πλανήτης που φέρει το όνομα του πατέρα των θεών, είναι γνωστός και σαν Ζεύς που
ενώνει σε σχέση με τον Δία που χωρίζει (διά-ζευξη, δυαδικότητα). Ο θεός των
αρχαίων Ελλήνων μπορεί μη βρήκε θέση στην ελληνική εβδομάδα, βρήκε όμως σε
εκείνη των Λατίνων (Zeus-dies, Jeudi, Giovedi) . Εμείς τον τιμάμε χωρίς να το
θέλουμε όταν αναφερόμαστε στις εγκύους: Σε εν-ΔΙΑ-φέρουσα κατάσταση -και στις
λέξεις που φέρουν τον αντί-θετικό σύνδεσμο (!) διά.
Το ιδεόγραμμα του Τοξότη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα
αποτελείται από παραλλαγές ενός θέματος: του τόξου .
ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ: η κατσίκα
Με την είσοδο του Ήλιου στο ζώδιο του Αιγόκερω (κέρας της
Αιγός) έχουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο, την μεγαλύτερη νύκτα και το ξεκίνημα για
το μεγάλωμα της ημέρας στο Βόρειο ημισφαίριο. Στο σύμβολο του Αιγόκερω η
κατσίκα απεικονίζεται συχνά με ουρά ψαριού, μια παραλλαγή που οφείλεται στους
λαούς της Μεσοποταμίας. Οι Σουμέριοι ταύτιζαν τον Αιγόκερω με τον Εα, τον θεό
της γης και του ουρανού, τον απεικόνιζαν με κεφάλι κριαριού και τον αποκαλούσαν
«τραγόψαρο».
Το ιδεόγραμμα του ζωδίου σημαίνει «το σπίτι των
νερών» και δεν είναι τυχαίο, μιας και αστερισμός του Αιγόκερω εντοπίζεται στην
περιοχή του ουρανού που ονομάζεται Θήλασα. Οι αρχαίοι Έλληνες είδαν στο σημείο
εκείνο την Αμάλθεια, μια νύμφη που ταΐσε κρυφά με το γάλα της τον Δία όταν ήταν
βρέφος και φρόντισε να μη τον βρει ο πατέρας του ο Κρόνος για να μην τον
καταπιεί, όπως τα άλλα παιδιά του. Μάλιστα, η Αμάλθεια που αναφέρεται και σαν
κατσίκα, ζήτησε από τους Κουρήτες τους γιούς της Ρέας, της μητέρας του Δία, να
χορεύουν συνέχεια κάνοντας θόρυβο, για να αποσπάσουν την προσοχή του Κρόνου. Με
την άνοδο του στην εξουσία των θεών ο Δίας της χάρισε το κέρας της αφθονίας, το
κέρας της Αμάλθειας. Ο Αιγόκερως ταυτίζεται όμως και με τον Πάνα, τον γιό της
Αμάλθειας (σε μια εκδοχή) ο οποίος πήρε την μορφή κατσίκας από την τρομάρα του
όταν αντίκρισε τον τερατόμορφο Τυφώνα. Ο Πάνας ταυτίζεται με τον Διόνυσο. Την
περίοδο του Αιγόκερω οι Έλληνες γιόρταζαν με «κρασοκατανύξεις» την αναγέννηση
του ήλιου μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο (κάτι που γίνεται σήμερα παγκόσμια με τα
Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά). Να σημειώσουμε εδώ ότι οι Άραβες γιόρταζαν
στις 25 Δεκεμβρίου την ημέρα του Αιγόκερω, θυσιάζοντας μικρά κατσικάκια, ενώ οι
Πέρσες τη θεωρούσαν γενέθλια μέρα του Μίθρα. Ο Κρόνος, κυβερνήτης πλανήτης του
ζωδίου, έχει δώσει το όνομά του στο Σάββατο των Άγγλων (Saturn(nus)day).
ΥΔΡΟΧΟΟΣ: ο υδροχόος
Η περίοδος που ο ήλιος κάνει τη διέλευσή του από το ζώδιο
του Υδροχόου χαρακτηρίζεται από τις πολλές βροχές στο Βόρειο ημισφαίριο και
αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι αρχαίοι λαοί ταύτισαν τον
αστερισμό με το νερό. Στη δική μας μυθιστορία, ο ίδιος ο Δίας φαίνεται να
συνδέεται με αυτό το ζώδιο άμεσα. Σαν θεός των κεραυνών, της βροχής και της
καταιγίδας ήταν εκείνος που πότιζε τη γη, το χώμα, ώστε αυτό να γίνει γόνιμο
και να φέρει τους καινούργιους καρπούς. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας, έλεγαν συχνά
τη φράση «βρέχει ο Δίας», ευχαριστώντας το θεό γι’ αυτή τη γονιμοποιό πράξη.
Ο Υδροχόος στην παραδοσιακή δυτική αστρολογία είναι ένα
διπλό ζώδιο και αυτή τη δυαδικότητα τη διαπιστώνουμε από τους δύο σημαντικούς
υδροχόους-οινοχόους ή «κεραστές» του Ολύμπου: Ο ένας είναι ο όμορφος νεαρός
Γανυμήδης, ο γιος του Τρώα ή Λαομέδοντα τον οποίο απήγαγε ο Δίας για να τον
υπηρετεί. Η απαγωγή αυτή στην ουσία συμβολίζει τη λαχτάρα των μεγαλύτερων για
τη νεότητα, αλλά και την «δικαίωση» των ομοφυλόφιλων της Ελλάδας και αργότερα
της Ρώμης για τις προτιμήσεις τους. Ο δεύτερος σημαντικός κεραστής των θεών
είναι η Ήβη, η κόρη του Δία και της Ήρας.
Η Ήβη (εφηβεία, νεανικότητα) αντιπροσωπεύει τη θηλυκή πλευρά
του Υδροχόου. Παντρεύεται τον Ηρακλή (παρά την αντίδραση της Ήρας) αφού ο ήρωας
στους τρεις τελευταίους άθλους του καταφέρνει να επικρατήσει ενάντια στον Άδη
και το θάνατο. Το νερό της πλημμύρας στην ιστορία του Δευκαλίωνα και της Πύρρας
(και στον Νώε) αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο που συμβολικά αναφέρεται στο ζώδιο
του Υδροχόου.
Το ιδεόγραμμα του Υδροχόου αποτελείται από δύο παράλληλες
«κυματιστές» γραμμές , που υποδηλώνουν τον κυματισμό του νερού, κάλλιστα
όμως θα μπορούσε να αναφέρονται και σε άλλου είδους «κύματα» που έχουν σχέση με
την μοντέρνα (ίσως και πολύ αρχαία) τεχνολογία, με τις έννοιες του
επαναστατικού, της εφευρετικότητας και του καινούργιου, έννοιες που αποδίδονται
όλες στο ζώδιο του Υδροχόου. Κυβερνήτης πλανήτης του Υδροχόου ο Ουρανός,
ανακαλύφθηκε το 1781 από τον William Herschel.
ΙΧΘΕΙΣ: τα δυο ψάρια
Σύμβολο του τελευταίου ζωδίου του κύκλου, τα δύο ψάρια που
κολυμπούν στην περιοχή του ουρανού που ονομάζεται «Θάλασσα», απεικονίζει τη
δυαδικότητα αλλά και τη μεταβλητότητα που προσδίδει το υγρό στοιχείο.
Κυβερνήτης πλανήτης του ζωδίου στη παραδοσιακή Αστρολογία είναι ο θεός των
θαλασσών, ο Ποσειδώνας. Το τρίτο ζώδιο του νερού (συναίσθημα) μετά τον Καρκίνο
και τον Σκορπιό, οι Ιχθύες αποτελούν το τέλος και την αρχή, το θάνατο και την
αναγέννηση. Η «αναδυομένη» Αφροδίτη ταυτίζεται υπέροχα με τον αστερισμό των
Ιχθύων, αφού σύμφωνα με την μυθιστορία η Αφροδίτη και ο γιος της ο Έρωτας (που
φέρνει τη ζωή) πήραν τη μορφή ψαριών για να ξεφύγουν από τον τρομακτικό και
τερατόμορφο Τυφώνα, όπως και ο Διόνυσος μεταμορφώθηκε σε τράγο για να ξεφύγει
από το ίδιο τέρας. Σε μια άλλη εκδοχή η Αφροδίτη και ο Έρωτας σώθηκαν από τη
θάλασσα από τα ίδια τα ψάρια. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Βαβυλώνιοι αποκαλούσαν το
αστερισμό «Ανουνίτου» που σημαίνει «η κυρά των ουρανών». Οι Σύριοι στη θέση της
Αφροδίτης είχαν τη θεά Δερκετώ ή Αταργάτη. Σύμφωνα με το συριακό μύθο δύο ψάρια
βρήκαν ένα τεράστιο αυγό και το μετέφεραν στην ξηρά όπου το κλώσησε ένα
περιστέρι (το πτηνό της Αφροδίτης). Όταν αναδύθηκε η Αταργάτη, χάρισε στα δύο
ψάρια την αθανασία και μια θέση στον ουρανό. Παρόμοιος μύθος αναφέρεται και
στην Αίγυπτο, όπου η θεά Ίσιδα γέννησε με την βοήθεια των ψαριών και μετά τους
χάρισε την αθανασία. Στη γλώσσα μας, το αρκτικόλεξο ΙΧΘΥΣ, σημαίνει Ιησούς
Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ και έχει διπλό συμβολισμό: Πρόκειται για το θαύμα των
ψαριών με τα οποία ο Χριστός έδωσε τροφή στο πλήθος, αλλά και τη θυσία του
Χριστού για τη σωτηρία της ψυχής και τη συνέχεια της ζωής.
Το ιδεόγραμμα των Ιχθύων είναι το διπλό
έψιλον που συναντάμε στο θρόνο του Μίνωα, στην Κνωσό, και συμβολίζει
τη μάχη του καλού με το κακό, τη νίκη της ζωής απέναντι στο θάνατο.
